ปั๊มสุญญากาศ (Vacuum Pump)
ปั๊มสุญญากาศ (Vacuum Pump)
เป็นเครื่องมือสร้างสภาวะสุญญากาศในระบบปิด โดยใช้หลักการดูดเอาอากาศออกจากระบบปิด หรือก็คือการลดปริมาตรของอากาศที่อยู่ในระบบให้ลดลง
ปัจจุบันมีการนำเอาเทคโนโลยีสุญญากาศ มาใช้ทั้งงานในห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์ และงานในอุตสาหกรรมตั้งแต่ขนาดเล็กไปจนถึงขนาดใหญ่ ปั๊มสุญญากาศจึงมีหลากหลายประเภท รวมถึงมีขนาดที่แตกต่างกันออกไป ตามความเหมาะสมในการใช้งาน เช่น งานอาหารและบรรจุภัณฑ์ (Food & Packaging), งานชุบเเข็งโลหะ (Hardening), งานเคลือบสุญญากาศ (Vacuum Coating), งานผลิตชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ (Electronics & Semiconductors), งานผลิตชิ้นส่วนยานยนต์ (Automotive & Aerospace), งานด้านอากาศยาน (Space Simulation), งานอุตสาหกรรมยา (Pharmaceutical), งานผลิตอุปกรณ์ทางการแพทย์ (Equipment & Medical Supplies), งานทางด้านปิโตรเคมี (Petrochemical), งานผลิตเครื่องทำความเย็น (Cooling & Air-Conditioning) เป็นต้น
เราสามารถแบ่งระดับของสภาวะสุญญากาศ (Range of Vacuum) ได้ 4 ระดับ คือ
- ระดับต่ำ (Rough Vacuum): 1,000 to 1 mbar
- ระดับกลาง (Medium Vacuum): 1 to 10-3 mbar
- ระดับสูง (High Vacuum): 10-3 to 10-7 mbar
- ระดับสูงพิเศษ (Ultra High Vacuum): 10-7 to 10-14 mbar
ประเภทของปั๊มสุญญากาศ (Type of Vacuum Pumps)
-
Rough & Medium Vacuum


Single-stage rotary vane pump
Leybold: SOGEVAC Model
Single-stage rotary vane pump
Leybold: SOGEVAC Model
2.ปั๊มสุญญากาศแบบแห้ง (Dry Compressing Vacuum Pumps) ภายในปั๊มจะมีใบพัด (Vanes) ซึ่งสามารถเลื่อนเข้า-ออกได้ภายในร่องของ Rotor โดยแรงจากการหมุนของใบพัดจะทำให้อากาศและโมเลกุลต่างๆถูกดันออกมาจากระบบ หรือภาชนะปิด (Chamber) โดยปั๊มประเภทนี้มีอัตราการดูด (Pumping Speed) ตั้งแต่ 41200 และสามารถสร้างแรงดัน (Ultimate Pressure) ในการดูดได้ลึกถึง mbar โดยสามารถแบ่งประเภทของปั๊มชนิดนี้ได้เป็น 2 แบบ คือ Single-stage rotary vane pumps และ Dual-stage rotary vane pumps โดย Dual-stage จะสามารถทำความดันสุญญากาศได้ลึกกว่าแบบ Single-stage
Dry compressing screw pumps
Leybold: SCREWLINE Model
Oil-free scroll pump
Leybold: SCROLLVAC Model
Oil-free claw pumps
Leybold: CLAWVAC Model
- High & Ultrahigh Vacuum
ปั๊มประเภทนี้จะมีการให้ความร้อนกับน้ำมัน (Vacuum Oils) ซึ่งน้ำมันที่ใช้จะมีความสามารถในการทนต่อสภาวะสุญญากาศได้ดี ไม่เดือดในสภาวะสุญญากาศ และทนอุณหภูมิได้สูง โดยจะมีการฉีดอัดน้ำมันในตัวปั๊มผ่าน Nozzle เพื่อเพิ่มความเร็วกลายเป็น ไอน้ำมันความเร็วสูง (High Speed Vapor Jet) ทำให้เกิดเเรงดูดเอาอากาศ เเละโมเลกุลต่างๆออกมาจากระบบ หรือภาชนะปิด (Chamber) เนื่องจากจะมีการหล่อเย็นภายในตัวปั๊ม ไอน้ำมันจะถูกทำให้ควบแน่นกลายมาเป็นของเหลวเพื่อวนกลับมาใช้ใหม่ได้

Leybold: Oil Booster OB Model

Leybold: DIJ Model

Leybold: DIP Model
3.2 Turbomolecular pumps
เป็นปั๊มที่ด้านในตัวปั๊มจะมีใบพัด (Rotor Blades) โดยสามารถหมุนด้วยความเร็ว (Pumping Speed) ได้สูงถึง 2,200 l/s เพื่อดูดโมเลกุลต่างๆออกจากระบบ หรือภาชนะปิด (Chamber) มีหลากหลายขนาดให้เลือกใช้ตามความเหมาะสม
ภาพตัดขวาง
Turbomolecular pumps
Turbomolecular pumps
Leybold: TURBOVAC Model
3.3 Cryo pumps
เป็นปั๊มประเภทที่มีการกักเก็บโมกุลแก๊สต่างๆไว้ภายในตัวปั๊ม (Gas Entrapment Vacuum Pumps) โดยด้านในปั๊มจะมีตัวดูดซับ (Sorbent) ที่สามารถลดอุณหภูมิได้ลงมาต่ำกว่า 17 K (-256 °C) เพื่อช่วยดูดซับแก๊ส และโมเลกุลต่างๆที่อยู่ในระบบ หรือภาชนะปิด (Chamber) เรียกวิธีการนี้ว่า "Cryocondensation, Cryosorption หรือ Cryotrapping
Cryo pump
Leybold: COOLVAC Model